Μερικές φορές οι γονείς παρατηρούν ότι το παιδί τους έχει αργήσει να μιλήσει, ή ότι, αν και έχει πει τις πρώτες λέξεις αντιμετωπίζει δυσκολία στη δόμηση μικρών φράσεων, ή ότι ο λόγος είναι πιο πίσω σε σχέση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας.
Για τον προβληματισμό αυτό οι γονείς ζητούν συμβουλές και καθοδήγηση από τα άτομα γύρω τους και η απάντηση που παίρνουν είναι «δώστου λίγο χρόνο», «άφησε το και θα τα πεί μαζεμένα» ή «είναι πολύ μικρό για να κάνει Λογοθεραπεία». Μια τέτοιου είδους απάντηση ενδέχεται να προκαλέσει ανησυχία ή άγχος σε έναν γονιό, ο οποίος ενώ θέλει να βοηθήσει το παιδί του, δεν ξέρει τι ακριβώς να κάνει, ή δεν γνωρίζει τι χρειάζεται να αλλάξει στη δική του συμπεριφορά για μπορέσει να ενισχύσει την εξέλιξη του λόγου, που είναι τόσο κρίσιμη στις μικρές ηλικίες.
Σημαντικά στάδια κατάκτησης λόγου
Κάθε παιδί μαθαίνει να μιλά σε διαφορετικούς ρυθμούς και κάποια εξελίσσονται γρηγορότερα από άλλα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι υπάρχουν «τυπικά» ηλικιακά στάδια κατά τα οποία τα παιδιά να κατακτούν συγκεκριμένες δεξιότητες, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται (σύμφωνα με το hanen.org και το asha.org):
-Η χρήση τουλάχιστον 20 λέξεων μέχρι την ηλικία των 18 μηνών, όπως ουσιαστικά («μπάλα», «μήλο»), ρήματα («έλα», «θέλω»), επιρρήματα («πάνω», «μέσα»), επίθετα («κρύο», «καλό») και κοινωνικές λέξεις («γεια», «αντίο»). Ταυτόχρονα μιμείται λεκτικούς ήχους και χρησιμοποιεί πολλά νοήματα για επικοινωνήσει.
-Μέχρι την ηλικία των 24 μηνών δείχνει μερικά σημεία του σώματος όταν του ζητηθεί, δείχνει εικόνες σε βιβλίο και ακολουθεί απλές εντολές («Πέτα τη μπάλα!», «Πού είναι το παπούτσι;»). Επίσης εκφράζεται με τουλάχιστον 100 λέξεις και κάνει συνδυασμό δύο λέξεων («μαμά γάλα») για τη σύνθεση φράσεων.
Αν και τα περισσότερα παιδιά κατακτούν τις παραπάνω δεξιότητες, μερικά δυσκολεύονται στο να μάθουν να μιλούν και να κατανοούν, και χρειάζονται βοήθεια για να τα καταφέρουν. Εάν σας απασχολεί κάτι σχετικά με την κατανόηση ή την έκφραση του παιδιού σας απευθυνθείτε σε ένα Λογοθεραπευτή, ο οποίος θα μπορέσει να σας πει ακριβώς σε ποιο στάδιο βρίσκεται το παιδί σας και θα σας συμβουλεύσει για το πώς μπορείτε να το βοηθήσετε. Υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα παρέμβασης που στοχεύουν στην αποκατάσταση δυσκολιών σε μικρές ηλικίες, όπως το “It Takes Two To Talk” και το “Target Word Program” (Hanen Center).
Τι μπορώ να κάνω ως γονιός για να βοηθήσω το παιδί μου;
-Απευθυνθείτε σε έναν Λογοθεραπευτή, ο οποίος θα αξιολογήσει τον λόγο και την επικοινωνία του παιδιού σας και θα σας κατευθύνει.
–Απευθυνθείτε σε έναν Ωτορινολαρυγγολόγο για να γίνει ο πλήρης ακοολογικός έλεγχος και παρατηρήστε εάν το παιδί σας παθαίνει συχνές ωτίτιδες.
-Παίξτε παιχνίδια μίμησης: διδάξτε τους ήχους των ζώων και μιμηθείτε το γέλιο και τις εκφράσεις προσώπου του παιδιού.
-Όταν απευθύνεστε στο παιδί σιγουρευτείτε ότι σας κοιτάζει και φροντίστε να βρίσκεστε σε κοντινή απόσταση από αυτό.
-Χρησιμοποιήστε τον λόγο για να περιγράψετε αυτό που κάνετε, π.χ. ενώ βρίσκεστε στο πάρκο πείτε: «Βλέπω έναν σκύλο. Ο σκύλος είναι μεγάλος.» Ή ενώ κάθεστε στο τραπέζι πείτε «Κόβω το μήλο. Είναι ένα κόκκινο μήλο!». Έπειτα περιμένετε την αντίδραση του παιδιού.
-Χρησιμοποιείστε προτάσεις με απλή γραμματική και σύνταξη, όπως «Πετάω τη μπάλα!», αντί «Θα σου πετάξω τη μπάλα για να την πιάσεις και να μου τη δώσεις.»
-Βρείτε χρόνο για να διαβάσετε ένα βιβλίο στο παιδί σας: το βιβλίο μπορεί να έχει μεγάλες εικόνες και μία ή δύο προτάσεις ανά σελίδα. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας παρακολουθεί και βλέπει τις εικόνες του βιβλίου.
-Ζητήστε από το παιδί να δείξει τις εικόνες σε ένα βιβλίο («Πού είναι η αγελάδα;»). Ακόμη και εάν δεν τη δείξει, ονομάστε την εσείς («Μια αγελάδα! Η αγελάδα κάνει μμμμ»).
Οι παραπάνω συμβουλές παρότι λειτουργούν ενισχυτικά, δεν αντικαθιστούν την παρέμβαση από έναν εξειδικευμένο Λογοθεραπευτή.
Άντζελα Καραντώνη
Λογοθεραπεύτρια M.Sc.