Αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται συχνά για να περιγράψουν τα γενικότερα προβλήματα των παιδιών που δεν αναπτύσσουν το λόγο, όπως αναμένεται για την ηλικία τους, αν και η ανάπτυξη σε άλλους τομείς φαίνεται να είναι φυσιολογική.
Η σημαντική διάκριση που πρέπει να γίνει αντιληπτή είναι μεταξύ των εννοιών «καθυστέρηση» και «διαταραχή». Καθώς τα παιδιά αναπτύσσουν την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν τον λόγο, τους ήχους της ομιλίας, τις φράσεις και τις λέξεις που θα επιλέξουν να πουν, όλα αλλάζουν. Αρχικά ίσως φαίνεται σα να κάνουν λάθη, όταν αυτό που πραγματικά κάνουν είναι να χρησιμοποιούν την υπάρχουσα ικανότητά τους στο έπακρο. Αυτά τα λάθη είναι αναμενόμενα και αποτελούν μέρος της μάθησης. Οι διάφορες πτυχές της γλώσσας επίσης αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο. Μερικά παιδιά μαθαίνουν ήχους, λέξεις και φράσεις πιο γρήγορα από άλλα.
Ο λόγος ενός παιδιού περιγράφεται με «καθυστέρηση», όταν συνεχίζει να κάνει τα ίδια λάθη, και όταν ο λόγος αναπτύσσεται πολύ αργά σε συνάρτηση με τη χρονολογική ηλικία του.
Ο λόγος ενός παιδιού που κάνει ιδιαίτερα λάθη ή του οποίου ο λόγος αναπτύσσεται μη φυσιολογικά, θεωρείται “διαταραχή“. Μια εκτίμηση από έναν Λογοθεραπευτή είναι απαραίτητη για την αξιόπιστη διάκριση ανάμεσα στα δύο. Δεν είναι πάντα δυνατό σε πρώιμα στάδια να πούμε αν ο λόγος ενός παιδιού έχει καθυστέρηση ή διαταραχή. Μια πρόωρη καθυστέρηση ίσως επιλυθεί – αλλά αυτό ίσως να μετεξελιχθεί και σε διαταραχή.
Ο όρος «διαταραχή λόγου» αναφέρεται στην ανάπτυξη λόγου που, όχι μόνο καθυστέρησε σημαντικά, αλλά εκδηλώνεται άνισα και ιδιόμορφα. Η διαταραχή στον λόγο λοιπόν, καθιστά δύσκολο σε αυτά τα παιδιά να κατακτήσουν τα φυσιολογικά στάδια του λόγου. Επιπλέον, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία, το παιχνίδι, τη μάθηση στο σχολείο και στο σπίτι, καθώς ο λόγος είναι μέρος κάθε πτυχής της ζωής του ανθρώπου. Οι παραπάνω όροι είναι χρήσιμοι, αλλά μπορούν επίσης να είναι παραπλανητικοί, δεδομένου ότι φαίνεται να αναφέρονται σε παιδιά με το ίδιο είδος προβλήματος. Ωστόσο, υπάρχει σημαντική διαβάθμιση και διαφορά στο βάθος και τη σοβαρότητα των δυσκολιών στην εξέλιξη του λόγου.
Άντζελα Καραντώνη
Λογοθεραπεύτρια M.Sc.